Bačka Palanka oživljava "Hazarsku nekropolu"

Opština Bačka Palanka predložila je Vladi Srbije da arheološko nalazište “Hazarska nekropola” kod Čelareva proglasi za kulturno dobro od nacionalnog značaja. Ujedno, predloženo je da se ovaj arheološki lokalitet koji krije tajne o misterioznom plemenu Hazara, dodeli na upravljanje Opštini Bačka Palanka. Na taj način, arheološki lokalitet bio bi zaštićen od dalje devastacije i propadanja, a pomogao bi turističkoj promociji Bačke Palanke, jer se radi o najznačajnijem nalazištu te vrste u svetu.



Proglašavanje “Hazarske nekropole” kulturnim dobrom od nacionalnog značaja stvorilo bi preduslove i omogućilo Opštini Bačka Palanka i Vladi Srbije da ovo značajno istorijsko, naučno i kulturno dobro kandiduju za Uneskovu listu svetske kulturne baštine.

“To bi opštini Bačka Palanka omogućilo da ubrza svoj kulturni razvoj nastavkom arheoloških istraživanja i na pravi način osnaži svoja nastojanja da se pozicionira kao važna evropska turistička destinacija”, navodi se u pismu Vladi koje je potpisao predsednik opštine Aleksandar Đedovac.

U obrazloženju zahteva navedeno je da se u blizini naselja Čelarevo, danas poznatog po fabrici piva, nalazi svetska arheološka senzacija koja je celih 40 godina stajala potpuno neiskorišćena. Reč je o najvećem otkrivenom naselju i nekropoli Hazara na svetu. Međutim, te činjenice su ostale nepoznate, ili malo poznate široj domaćoj, a pogotovo svetskoj javnosti.

Prema dosadašnjim arheološkim podacima utvrđeno je da se samo groblje prostire na sto hektara, dok je naselje dugo skoro osam kilometara – od Gložanskog groblja do motela “Poloj”. Hazarska arheologija u Rusiji je već odavno važna naučna disciplina, a u Izraelu je prvorazredna nacionalna tema.

Uprkos tome, ovaj međunarodno značajan arheološki lokalitet ni posle 40 godina nije ograđen, a grobovi se svakodnevno uništavaju. Veliki deo vrednog arheološkog materijala uništila je lokalna ciglana odnosno PIK “Podunavlje”. Turbulentni život i civilizacija Hazara u našim krajevima okončani su vrlo surovo.

Neposredno nakon 800. godine, kad je Karlo Veliki krunisan za cara Svetog Rimskog carstva, Franci kreću na istok. Već 802. ili 803. godine stižu u međurečje Dunava i Tise i pljačkaju takozvani Avarski ring. Hazari i Jevreji nakon provale Franaka nikud nisu otišli. Dosta su stradali u sudaru s vojskom Karla Velikog, a istorija beleži da su ostali pokrštavani u Dunavu.

“Čelarevska nekropola je odlukom SO Bačka Palanka još 9. jula 1990. proglašena za nepokretno kulturno dobro od izuzetnog značaja. Ali to nije dovoljno. Moramo učiniti više. Nemamo pravo da dozvolimo da istina o Hazarima ostane skrivena, a zajedno možemo učiniti da Srbija postane svetski centar hazarologije, i značajan arheološki centar u budućnosti”, kaže Đedovac.