Izbor Danila Šćepčeva Petrovića za vladiku crnogorskog (1697) označio je ne samo početak novovjekovne državnosti Crne Gore nego i pravac i smjer kojim se kretala crnogorska državna politika u posljednja tri stoljeća.
I, zaista, rijetke su dinastije koje su imale tako sudbonosnu i toliko djelotvornu ulogu u istoriji svoga naroda i države kao što je crnogorska dinastija Petrović-Njegoš (1697-1918 ). Svih sedam Petrovića, pet vladika i dva svjetovna gospodara, s ove vremenske distance bolje se sagledavaju a njihova veličina i značaj realnije ističu, racionalnije shvataju. Oni su potpuno saobraženi ukupnoj istoriji Crne Gore, crnogorskoj državi i crnogorskom narodu, duhu i kulturi. Otuda i osjećanje njihove svevremenosti.
Za vrijeme vladavine dinastije Petrović-Njegoš dolazi do razvoja cmogorske heraldike u svim segmentima društva. U toku vladavine ovog vladalačkog doma razvoj dinastičkog grba doživio je niz promjena, do konačnog uobličenja u vrijeme vladavine knjaza/kralja Nikole I.
Poluokrugli štit je dijagonalno podijeljen na četiri polja. Gornje i donje crveno polje imaju po četiri poprečne srebrne grede i po jednu srebrnu glavu orla okrenutu ulijevo. U desnom i lijevom plavom polju nalazi se po jedno zatvoreno, srebrno krilo orla. U srcu štita je mali, takođe poluokrugli crveni štit sa dvoglavim srebrnim krunisanim orlom koji u kandžama drži vladarske insignije.
Iznad štita je srebrni krunisani dvoglavi orao visoko uzdignutih krila sa zlatnim skiptrom u desnoj iplavim šarom, zlatom optočenim, u lijevoj kandži. Ispod orlaje zlatni lav u prolazu koji je šapama oslonjen na vrh štita.
Grbovna draperija je crvene boje, oivičena zlatnim resama, a izranja iz kraljevske krune.
Srebrna glava orla simboliše čistotu pobjede, a krila su simbol uzleta i slobode.
Srebrni dvoglavi orao simbolizuje čistotu, čestitost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti.
Zlatni lav je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, veličine, dostojanstva i veličanstvenosti.
Državni grb iz vremena vladike Danila i vladike Vasilija
Vladika Danilo Petrović (1697-1735) izuzetno je značajan za opstanak i istorijsku sudbinu Crne Gore. Došavši na mitropolitsku stolicu po rušenju Crnojevića manastira (1692), mladi vladika je iznova sazdavao i manastir i državu - novu Cmu Goru. On je zauzeo odlučniji i borbeniji stav prema Osmanskom carstvu u odnosu na svoje prethodnike. Na Carevom lazu 1712. porazio je veliku tursku vojsku. Od njegovog uspostavljanja veza sa Rusijom (1711) ova evropska sila postaje zaštitnica, pokroviteljica, moralni i politički oslonac Crne Gore. Nastojeći da zavede red u zemlji, vladika je osnovao zemaljski sud (1713) od 12 članova, koji je rješavao međuplemenske sporove i druga važna pitanja.
Vladika Vasilije Petrović, sinovac i pomoćnik vladike Save, vladao je, zajedno sa stricem, kao dragi vladika" (1750 - 1766). Vrlo odlučan, neustrašiv i žestok vizionar, nastojao je da učvrsti centralnu vlast i uvede prosvjetu u Crnu Goru. Napisao je i, u Moskvi, publikovao Istoriju o Černoj Gori (1754). Umro je i sahranjen u Petrogradu.
Po dolasku vladike Danila na mitropolitski prijesto, obnavlja se crnogorska heraldička tradicija preuzimanjem dvoglavog orla sa grba Crnojevića. Od tada se može pratiti geneza crnogorskog državnog grba. On je oblikovan po uzora na ruske grbove, sa mnoštvom dekorativnih elemenata. Na prsima dvoglavog orla je prva varijanta dinastičkog grba vladalačkog doma Petrović-Njegoš.
Crnogorski mitropolit Vasilije koristio je grb iz doba vladike Danila. Taj grb se nalazi i u Rusiji, na njegovoj nadgrobnoj ploči u Blagovještenskoj crkvi u kojoj je sahranjen, pored Suvorova.
Na baroknom ruskom štitu dominira dvoglavi orao, čije su obje glave krunisane a iznad njih je još jedna kruna.
Na grudima orla nalazi se veliki grb dinastije Petrović.
Na grbovnoj draperiji je poluokrugli štit, dijagonalno podijeljen na četiri polja. Na gornjem i donjem polju su po jedna glava orla, a u bočnim poljima po jedno zatvoreno krilo orla.
Plašt oivičen resama izranja iz krune, dok se iz krune pojavljuje orao uzdignutih krila.
Dvoglavi orao simbolizuje snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je po jedna kruna, simbol suvereniteta i razdvajanja duhovne i svjetovne vlasti, dok treća kruna predstavlja svu vlast ispod jedne krune, jednog vladara.
Na prsima orla je dinastički grb Petrovića i na taj način simbolički je predstavljana vladarska porodica.
Vladika Sava Petrović Njegoš (1735-1781) je naslijedio vladiku Danila. Iako je pomagao Rusiji i Austriji u ratovima protiv Turske, nije ulazio ni u kakve avanture koje bi Crnogorce preskupo koštale. Bio je vrlo racionalan i umjeren vladar. Putovao je u Rusiju i od strane Ruskog sinoda dobio priznanje crkvene autokefalnosti. Njegovu vladavinu uzurpirali su energični vladika Vasilije i samozvanac Šćepan Mali (1767 - 1773). Mada zagonetka Šćepana Malog još uvijek nije sasvim riješena, on je zaslužan za afirmaciju svjetovne vlasti.
Crnogorski vladika Sava vrši značajne promjene na grbu iz doba vladike Danila. Sa grudi orla skida grb dinastije Petrović-Njegoš, a u kandže mu stavlja zmiju. Naime, vladika Sava je želio da preko ovog, u grbovnoj simbolici ratnog simbola, izrazi svoje slobodarske i oslobodilačke težnje.
Na mitropolitskom pečatu vladike Save nalazi se dvoglavi orao kome se u kandže dodaju skiptar i šar (carsko jaje), što će kasnije postati jedan od osnovnih elemenata u državnoj heraldici. Vladika Sava je, pored osnovnog simbola dvoglavog orla, uveo u državnu simboliku i još jedan grbovni elemenat, koji se zadržao i do danas, a to je zlatni lav u hodu.
Na državnom grbu iz vremena vladike Save je dvoglavi orao koji u kandžama drži poraženu zmiju.
Dvoglavi orao simbolizuje snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad orlovih glava je po jedna kruna, simbol suvereniteta, a koje predstavljaju duhovnog i svjetovnog vladara. Simbolički, dvoglavi orao predstavlja Crnu Goru, dok zmija u kandžama orla simboliše neprijatelja.
Poslije smrti vladike Save Crnom Gorom je kratko upravljao (1781-1784) njegov sestrić Arsenije Plamenac. Opšti crnogorski zbor je potom za crnogorskog vladiku izabrao arhimandrita Petra I Petrovića Njegoša (1784-1830), koji je, nesumnjivo, najveća i najznačajnija ličnost u istoriji Crae Gore. Pobijedio je skadarskog moćnog vezira Mahmut-pašu Bušatliju u dvijema bitkama, na Martinićima i Krusima (1796), objedinio Brda sa Crnom Gorom, donio Zakonik, utemeljio organe centralne zemaljske vlasti - Senat i Kuluk. Uspješno je ratovao protiv Napoleonove vojske u Boki, bio je predsjednik vlade prilikom kratkotrajnog ujedinjenja Crne Gore i Boke (1813-1814). Razrađivao je ideju o južnoslovenskom ujedinjenju. Narod je Petra I još za života zvao Svetim vladikom. Njegov nasljednik Petar II Petrović Njegoš kanonizovao ga je 1834. za sveca.
Petar I je bio vladika, državnik, vojskovoda, zakonopisac, zakonodavac, mislilac, diplomata, književnik, vizionar i kultna istorijska ličnost, utemeljitelj i arhitekta sazdanja crnogorske nacionalne države. Za vrijeme njegove vladavine ponovo dolazi do izmjena državnog grba. Tada se formira temelj državne heraldike, koja će se kasnije mijenjati samo u likovnom uobličenju elemenata ili u njihovoj boji.
Osnov državne heraldike je krunisani zlatni dvoglavi orao uzdignutih krila, sa vladarskim insignijama u kandžama, a na prsima orla je štit sa lavom u prolazu.
Centralni motiv na državnom grbu iz vremena Petra I je zlatni dvoglavi orao visoko uzdignutih krila, širokih pera, sa krunom između glava i sa skiptrom i šarom u kandžama. Na prsima orla je štit sa zlatnim lavom u prolazu. Lav je na zelenoj podlozi sa plavom pozadinom.
Crveni plašt, oivičen zlatnim resama, izranja iz knjaževske krune.
Zlatni dvoglavi orao simbolizuje velikodušnost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti.
Štit na prsima orla u cijelosti simbolički predstavlja Crnu Goru i Crnogorce. Zelena boja na štitu, simbol nade i radosti, u stvari je Crna Gora. Zlatnim lavom, koji je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti, simbolički su predstavljeni ljudi u Crnoj Gori. Plava pozadina lava simboliše odanost i istinoljubivost.
Petar II Petrović Njegoš (1830-1851), vladika, vladar, književnik, filozof i prosvjetitelj, nastavljač je velike misije svojih slavnih prethodnika. Intenzivno je radio na učvršćivanju centralne zemaljske vlasti. Praviteljstvijušći senat crnogorski i brdski bio je najveći sudski i upravni organ vlasti. Osnovao je Gvardiju kao izvršni organ, a ustanova perjanika je bila ne samo njegova lična straža nego i zametak crnogorske policije. U administrativnom pogledu, Crna Gora je u njegovo doba podijeljena na kapetanije (1837), s kapetanima na čelu. Dobavio je štampariju, osnovao prvu državnu školu i uveo plaćanje poreza (sve 1834). Petar II je nastavio državničko djelo svoga strica Petra I, kako na unutrašnjem uređenju zemlje tako i na spoljnopolitičkom planu. Izdejstvovao je razgraničenje sa Austrijom (1841), što je značilo i faktičko priznanje nezavisnosti Crne Gore od te velike sile.
U njegovoj knjigopečatnji publikovan je almanah Grlica" i još nekoliko vrijednih knjiga. Stekao je slavu najvećeg crnogorskog i južnoslovenskog pjesnika. Po svojim djelima Luča mikrokozma, Gorski vijenac i Lažni car Šćepan Mali svrstava se i među najveće pjesnike evropskog romantizma. Za njegove vladavine iskovane su prve crnogorske medalje, a smrt ga je spriječila u realizaciji kovanja državnog novca.
Umro je vrlo mlad, u najvećem naponu stvaralačke snage. Sahranjen je na Lovćenu, po sopstvenom zavještanju.
Za vrijeme njegove vladavine grb je doživio izmjene samo u likovnom dijelu, odnosno grbovni elementi dobijaju realističniji prikaz.
Državni grb iz vremena Petra II je zlatni dvoglavi orao visoko uzdignutih krila, sa skiptrom i šarom u kandžama. Na prsima orla je štit sa zlatnim lavom u prolazu. Lav je na zelenoj podlozi sa plavom pozadinom. Iznad glava orla je carska kruna.
Zlatni dvoglavi orao simbolizuje velikodušnost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti.
Štit na prsima orla u cijelosti simbolički predstavlja Crnu Goru i Crnogorce. Zelena boja na štitu, simbol nade i radosti, u stvari je Crna Gora. Zlatnim lavom, koji je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti, simbolički su predstavljeni ljudi u Crnoj Gori. Plava pozadina lava simboliše odanost i istinoljubivost.
Tokom vladavine knjaza Danila (1851-1860) došlo je do razdvajanja duhovne i svjetovne vlasti. Knjaz je radio na suzbijanju krvne osvete i jačanju autoriteta državne uprave. Uz podršku Rusije, proglasio se za knjaza a Crnu Goru za knjaževinu (1852). Uspješno je odolijevao snažnom napadu Omer-paše Latasa, koji je zaustavljen na intervenciju Rusije i Austrije. Izvojevao je pobjedu na Grahovcu (1858 ), jednu od najslavnijih u ukupnoj crnogorskoj istoriji. Nakon toga uslijedilo je, na Grahovu, prema Hercegovini, razgraničenje sa Turskom. Iako ne de jure, to je bilo prvo priznanje faktičke crnogorske nezavisnosti od strane moćnog Osmanskog carstva.
Za sve vrijeme svoje meteorske vladavine borio se ne samo za ugled i prestiž dinastije nego i za jedinstvo zemlje, njeno teritorijalno širenje i oslobađanje neoslobođenih krajeva i, osobito, za sticanje državne nezavisnosti i očuvanje slobode i sloge crnogorske.
U vrijeme njegove vladavine dolazi do, naizgled, male promjene grba. Knjaz Danilo u kandžu orla uz skiptar dodaje mač. Ovaj grb je vrlo zanimljiv zbog neobičnog spoja ta dva simbolički nespojiva elementa. Grb je poznat kao „Ratni grb Crne Gore".
Gotovo cijelu grbovnu draperiju ispunjava barokni štit sa crvenim poljem na kojem je zlatni dvoglavi orao visoko uzdignutih i raširenih krila. Orao u desnoj kandži drži skiptar i mač, a u lijevoj šar. Iznad glava orla je carska kruna.
Na prsima orla je, takođe, barokni štit. Na zelenom podnožju plavog polja štita je zlatni lav u prolazu, sa podignutom prednjom šapom.
Plašt je crven, sa zlatnim resama i izranja iz knjaževske krune.
Zlatni dvoglavi orao simbolizuje velikodušnost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, a uz njega i mač, vojni ratni simbol vitezova, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti.
Štit na prsima orla u cijelosti simbolički predstavlja Crnu Goru i Crnogorce. Zelena boja na štitu, simbol nade i radosti, predstavlja Crnu Goru. Zlatnim lavom, koji je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti, simbolički su predstavljeni ljudi u Crnoj Gori. Plava pozadina lava simboliše odanost i istinoljubivost.
Danilo Petrović-Njegoš (1826-1860), knjaz i gospodar Crne Gore, od 1851. do 1860, za kratko vrijeme je ostvario veliko državničko djelo.
Knjaz Danilo je sasvim dogradio već utemeljene državne organe i učvrstio državni aparat. Izvršio je novu teritorijalno-administrativnu podjelu Crne Gore na kapetanije, reorganizovao vojsku, formirao gardu, ustalio plaćanje poreza, reformisao dvor. Svoje reforme je pravno utemeljio Zakonikom crnogorskim i brdskim (1855). U tim pregnućima nailazio je na velike otpore. U spoljnoj politici najprije se oslanjao na Rusiju, potom na Francusku. Iako apsolutista, stvorio je preduslove za razvoj građanskog društva. Ubijen je u Kotora 1860 godine.
Uveo je, pored drugih odličja, Orden za nezavisnost Crne Gore. Surovo je sankcionisao svaki separatizam, partikularizam i glavarsku kičeljivost, a osobito otpor državnim reformama i nepoštovanje zakona. Zbog opasnosti po opstanak zemlje, pred velikom turskom vojnom, naredio je da se olovna slova Njegoševe štamparije pretope u fišeke.
Grb knjaza Danila je poluokrugli štit dijagonalno podjeljen na četiri polja. U gornjem i donjem crvenom polju su po jedna glava srebrnog orla, okrenute ulijevo, sa zlatnim kljunom i crvenim jezikom.
U desnom i lijevom plavom polju su po jedno zatvoreno, spušteno srebrno krilo orla.
U srcu štita je mali poluokrugli štit. U crvenom polju nalazi se dvoglavi srebrni orao visoko podignutih rašireiijh krila, koji u kandžama drži vladarske simbole, skiptar i šar. Orao je krunisan knjaževskom krunom.
Srebrna glava orla simboliše čistotu pobjede, a krila su simbol uzleta i slobode.
Crna Gora je bila knjaževina od 1852. do 1910. godine. Knjaz Danilo i knjaz Nikola su nastojali da učvrste međunarodni položaj Crne Gore i dobiju međunarodno priznanje njene državne nezavisnosti, na što je Turska imperija odgovarala ratovima. Ugled Crne Gore i njene dinastije u Evropi je naglo rastao. Iako nije dobila formalno priznanje svoje nezavisnosti, naročito poslije razgraničenja sa Osmanskom carevinom 1859. godine, Crna Gora je faktički bila priznata kao samostalna država, što je de jure i učinjeno na Berlinskom kongresu 1878.
U prvim godinama pedesetogodišnje vladavine knjaza Nikole nijesu napravljene velike izmjene na državnom grbu. Sa Ratnog grba Crne Gore" skinut je samo mač, dok je sve drugo ostalo isto.
Grb Knjaževine Crne Gore je zlatni krunisani dvoglavi orao visoko uzdignutih krila, sa zlatnim skiptrom u lijevoj kandži i plavim šarom, zlatom optočenim, u desnoj kandži. Na prsima orla je štit sa zlatnim lavom u prolazu. Lav je na zelenoj podlozi sa plavom pozadinom.
Crveni plašt, oivičen zlatnim resama, izranja iz knjaževske krune.
Zlatni dvoglavi orao simbolizuje velikodušnost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti.
Štit na prsima orla u cijelosti simbolički predstavlja Crnu Goru i Crnogorce. Zelena boja na štitu, simbol nade i radosti, predstavlja Crnu Goru. Zlatnim lavom, koji je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti, simbolički su predstavljeni ljudi u Crnoj Gori. Plava pozadina lava simboliše odanost i istinoljubivost.
Sticanje međunarodnog priznanja državne nezavisnosti, uz više nego dvostrako proširenje državne teritorije, sa dobijenim gradovima i izlaskom na more, uslovili su veliki napredak u svim sferama državnog života, društveno-ekonomskog i kultumog razvitka Crne Gore. Izvršena je reforma državnog aparata. Umjesto Senata uspostavljeni su Državni savjet, ministarstva, Veliki sud i Knjaževska vlada. Razdvojene su sudska i izvršna vlast, izvršena je nova administrativno-teritorijalna podjela zemlje na oblasti, a oblasti na kapetanije. U državi je bila neprikosnovena gospodareva vlast, zbog čega su inteligencija i opozicija zahtijevale demokratizaciju zemlje.
Osamdesetih godina XIX vijeka, u skladu sa rastom vladarskih aspiracija knjaza Nikole, dolazi do značajnih promjena na grbu. Najveću promjenu knjaz Nikola čini zamjenjujući zlatnu boju orla srebrnom. Osim već pomenute promjene, u Ustav Crne Gore iz 1905. godine Nikola I unosi i promjenu boje podloge štita na kome je lav, umjesto plave i zelene stavlja crvenu.
Centralno mjesto na državnom grbu zauzima srebrni dvoglavi orao visoko podignutih krila koji u desnoj kandži drži simbole vladarskog dostojanstva - zlatni skiptar, a u lijevoj šar. Iznad glava orla je kraljevska kruna. Na grudima orla u crvenom polju baroknog štita je lav u prolazu, okrenut udesno, sa podignutom prednjom šapom.
Grbovnu draperiju čini crveno-zlatni plašt, u čijem je vrhu crvena knjaževska kruna, optočena zlatom i biserima.
Srebrni dvoglavi orao simbolizuje čistotu, čestitost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u dragoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti.
Zlatni lav je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti i zajedno sa crvenom, koja simboliše hrabrost, asocira na Crnu Goru i Crnogorce.
Nikola I Petrović-Njegoš (1840-1921) bio je knjaz Crne Gore od 1860. do 1910. i kralj u periodu 1910-1918/21. Vladavina knjaza/kralja Nikole odvijala se u tri faze: od dolaska na prijesto (1860) do Berlinskog kongresa (187, od sticanja nezavisnosti do donošenja Ustava (1905) i zavođenja parlamentarizma i, na koncu, parlamentarni period sa tragičnim krajem - nezasluženim opštim slomom u Prvom svjetskom ratu, životom u egzilu, detronizacijom dinastije i nestankom Crne Gore kao države.
Radio je na kulturnom i obrazovnom uzdizanju stanovništva Crne Gore. Za vrijeme njegove vladavine stvoreni su uslovi za građanski, privredni i kulturni razvitak zemlje, za uspostavljanje saobraćaja, telefona, telegrafa, za agrarnu reformu, razvoj industrije, reforme u školstvu, državnoj upravi, vojsci. U isto vrijeme izrastaju i jačaju građanska klasa i inteligencija kao nosioci demokratskih težnji. U to doba je crnogorski narod već prerastao u crnogorsku naciju. Počelo je novo razdoblje u istoriji Crne Gore.
Na ličnom grbu knjaza Nikole I, u glavi poluobličastog štita na crvenom polju je srebrni krunisani dvoglavi orao visoko uzdignutih krila sa zlatnim skiptrom u desnoj i plavim, zlatom optočenim, šarom u lijevoj kandži. Na grudima orla u crvenom polju baroknog štita su zlatni inicijali Nikole I. Ispod orla je zlatni lav koji korača udesno sa podignutom prednjom šapom.
Donji dio štita je po dijagonali razdijeljen na četiri polja. U gornjem i donjem srebrnom polju nalaze se po jedna crna glava orla. U desnom i lijevom plavom polju su po jedno zatvoreno crno orlovo krilo.
U srcu donjeg dijela štita je mali poluokrugli crveni štit sa dvoglavim srebrnim krunisanim orlom koji u kandžama drži vladarske insignije.
Srebrni dvoglavi orao simbolizuje čistotu, čestitost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u dragoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti. Na prsima orla su inicijali suverena koji simbolično predstavljaju vladara Crne Gore.
Zlatni lav je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, veličine, dostojanstva i kraljevske veličanstvenosti.
Crna glava orla simboliše postojanost pobjede, a krila su simbol uzleta i slobode.
Knjaz/kralj Nikola I je zadugo bio personifikacija Crne Gore, njen ideolog, neprikosnoveni vođa i gospodar.
Za vrijeme njegove vladavine ostvaren je opšti napredak u državi, ali ispoljavale su se i protivurječnosti tradicionalnog crnogorskog društva, otpori. Pored reformi pravosudnog sistema, izgradnji pravne Crne Gore najviše je doprinio dr Valtazar Bogišić. Njegov Opšti imovinski zakonik (1888 ) predstavlja remek-djelo pravne misli, teorije i prakse. No, ni doprinos crnogorskog suverena u uobličavanju Zakonika i, kasnije, Ustava, nije zanemarljiv. Naprotiv.
Ne samo po vladarskom pravu, već i po svome obrazovanju - knjaz Nikola je u svemu učestvovao i davao i svoj lični doprinos. Vladarski grb sažima i simbolizuje duh njegove vladavine.
Kompletan vladarski grb kralja Nikole sastoji se od srebrnog krunisanog dvoglavog orla, visoko uzdignutih krila, sa zlatnim skiptrom u desnoj i plavim, zlatom optočenim šarom u lijevoj kandži. Na grudima orla u crvenom polju baroknog štita su zlatnim slovima ispisani inicijali kralja Nikole. lspod orla nalazi se zlatni lav koji korača udesno, sa podignutom prednjom šapom.
Iz kraljevske krune izranja crveni plašt, oivičen zlatnim resama.
Srebrni dvoglavi orao simbolizuje čistotu, čestitost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja je simbol duhovne vlasti. Na prsima orla su inicijali suverena koji simbolično oličavaju vladara Crne Gore.
Zlatni lav je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i kraljevske veličanstvenosti.
Pravoslavna Mitropolija Cmogorska imala je izuzetno važnu misiju i ulogu u očuvanju državne i nacionalne ideje, kao i u sazdavanju crnogorske države i oblikovanju crnogorskog društva. Crnogorske vladike su bile izborne (prvo ih je birao narod, pa su onda hirotonisane) i u svojoj tituli su objedinjavale i duhovnu i svjetovnu vlast. Vodeća uloga Mitropolije prestaje činom proglašenja Crne Gore za knjaževinu (1852). Po sticanju državne nezavisnosti Crne Gore, jurisdikcija crnogorskog mitropolita se prostirala samo na njen državni prostor.
Razvoj države u drugoj polovini XIX vijeka uticao je i na definitivno formiranje grba Pravoslavne Mitropolije Crnogorske. Takode, u tom periodu su formirani i svi crkveni organi, te donesena neophodna crkveno - pravna normativa.
Barokni štit podijeljenje, po dijagonalama, patrijaršijskim krstom zdesna ulijevo i arhijerejskim žezlom s lijeve u desnu stranu. Ukršteni ovi elementi dijele štit na četiri polja. Gornje i donje središnje polje su crvene, a desno i lijevo plave boje. Štit je oivičen zlatom.
Iznad štita je plava arhijerejska mitra.
Crveni plašt, sa zlatnim resama, izranja iz crvene knjaževske krune.
U crkvenoj simbolici plava boja je simbol duhovnosti a crvena svjetovnosti. Patrijarškim krstom i arhijerejskim žezlom, simbolima crkvene samostalnosti, razdvojene su duhovnost i svjetovnost.
Crna Gora je na početku XX vijeka morala da odgovori na brojna društvena pitanja i istorijske izazove, kako na unutrašnjem tako i na spoljašnjem planu. To je vrijeme donošenja prvog crnogorskog Ustava (1905) i uvođenja parlamentarizma u zemlji. Konstituisana je Narodna skupština sa kojom je knjaz dijelio vlast. Crna Gora je proglašena za ustavnu monarhiju, a uskoro iza toga podignuta na rang kraljevine. To je doprinijelo ugledu dinastije i učvrstilo državni status Crne Gore. Medutim, pod opozicionim plaštom su bili skriveni ne samo otpori dinastiji, vlasti i režimu nego i državnim i nacionalnim interesima Crne Gore.
U protokolu prilikom proglašenja Crne Gore za kraljevinu, 28. avgusta 1910. godine, korišćen je poseban grb - zlatni dvoglavi orao sa kraljevskom krunom.
Grb sa proglašenja Kraljevine je dvoglavi zlatni orao uzdignutih krila sa kraljevskom krunom iznad glava. Na prsima orla je štit sa zlatnim lavom u prolazu. Lav je na zelenoj podlozi sa plavom pozadinom. U desnoj kandži drži skiptar, a u lijevoj šar sa krstom.
Crveni plašt, oivičen zlatnim resama, izranja iz kraljevske krune optočene zlatom.
Zlatni dvoglavi orao simbolizuje velikodušnost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u dragoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, koja simbolizuje duhovnu vlast.
Štit na prsima orla u cijelosti simbolički predstavlja Crnu Gora i Crnogorce. Zelena boja na štitu, simbol nade i radosti, predstavlja Crnu Goru. Zlatnim lavom, koji je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti, simbolički su predstavljeni ljudi u Crnoj Gori. Plava pozadina lava simboliše odanost i istinoljubivost.
Proglašenje Crne Gore kraljevinom a njenog suverena kraljem (1910), drugi put u njenoj istoriji, događaj je od izuzetnog značaja. U obrazloženju toga čina, između ostalog, istaknuta je i težnja za uspostavljanjem istorijskog i državnog kontinuiteta, povezivanjem tadašnje Crne Gore sa sličnim događajem iz 1077. kada je Mihailo Vojislavljević dobio insignije kraljevske moći. Uzdizanje Knjaževine Crne Gore na rang Kraljevine uslovilo je i promjene na državnom grbu.
Tok istorijskih i političkih događaja učinio je da promjena boje orla nikada nije ozvaničena, već se promjena grba ogledala samo u izmjeni krune - umjesto knjaževske, grb dobija kraljevsku krunu. Ovaj grb je, sticajem istorijskih okolnosti, bio kratko u upotrebi.
Na grbovnoj draperiji grba Kraljevine Crne Gore nalazi se srebrni dvoglavi orao uzdignutih krila sa vladarskim insignijama u kandžama, krunisan kraljevskom krunom. Na grudima orla u crvenom polju baroknog štita je lav koji korača u desnu stranu sa podignutom prednjom šapom.
Plašt je crveno-zlatni, a u vrhu je kraljevska kruna, optočena zlatom, biserima i dragim kamenjem.
Srebrni dvoglavi orao simbolizuje čistotu, čestitost, snagu, veličinu, otpor neprijatelju kao i jedinstvo duhovne i svjetovne vlasti. Iznad glava orla je kruna, simbol suvereniteta. U desnoj kandži orla je skiptar, jedna od vladarskih insignija i simbol je svjetovne vlasti, dok je u drugoj kandži, lijevoj, šar, takođe vladarska insignija, simbol duhovne vlasti.
Zlatni lav je simbol velikodušnosti, snage, neustrašivosti, dostojanstva i veličanstvenosti i zajedno sa crvenom, koja simboliše hrabrost, upućuje na Crnu Goru i Crnogorce.
Učešće na strani antifašističkih snaga u Drugom svjetskom ratu i borbi za slobodu, nacionalnu i socijalnu ravnopravnost jugoslovenskih naroda, Crnoj Gori je donijelo i jednu veliku tekovinu -promjenu njenog državnog statusa. Crnogorska antifašistička skupština (CASNO) donijela je u julu 1944. odluku da Crna Gora, kao ravnopravna federalna jedinica, uđe u sastav Demokratske Federativne Republike Jugoslavije.
Prvi zvanični simbol Crne Gore nakon gubitka države ustanovljen je tek 1945. godine. Grb je oblikovan u duhu aktuelnog umjetničkog pravca - socrealizma, čime je prekinuta državotvorna heraldička tradicija. Na grbu je predstavljen Lovćen okružen zlatnim lovorovim vijencem, dok je u podnožju trobojna lenta sa ćiriličnim natpisom: ФЕДЕРАЛНА ЦРНА ГОРА, a između završetaka lovora, u vrhu, petokraka zvijezda. Lovćen će se kao simbol na grbu zadržati sljedećih 48 godina.
Grb je likovno uobličio, u Umjetničkoj radionici na Cetinju, Milan Božović, slikar, pariski đak.
Polje je okruženo zlatnim lovorovim vijencem na čijem se vrhu, između završetaka kraka, nalazi oivičena crvena zvijezda petokraka, a u podnožju trobojka (crvena, plava i bijela) na kojoj stoji ćirilični natpis: ФЕДЕРАЛНА ЦРНА ГОРА. U sredini polja, na plavom masivu, predstavljen je Lovćen sa Njegoševom kapelom na vrhu. U pozadini Lovćena, plavim vijugavim linijama predstavljeno je Jadransko more. Na vrhu, između završetaka lovorovog vijenca, nalazi se oivičena crvena zvijezda petokraka.
Zlatni lovor je simbol mudrosti i slave, dok je crvena petokraka zvijezda ideološki simbol revolucije i komunističke ideje.
Kao simbol Crne Gore predstavljen je plavi masiv Lovćena, koji simboliše odanost, slobodarski duh naroda i patriotizam.
Citat
, od sticanja nezavisnosti do donošenja Ustava (1905) i zavođenja parlamentarizma i, na koncu, parlamentarni period sa tragičnim krajem - nezasluženim opštim slomom u Prvom svjetskom ratu, životom u egzilu, detronizacijom dinastije i nestankom Crne Gore kao države.
