Srecan Rodjendan Silvia
Dogodilo se na današnji dan
Danas je subota, 16. decembar, 349. dan 2006. Do kraja godine ima 15 dana.
1485
-Rođena je španska princeza Katarina Aragonska
(Catherine of Aragon), prva od šest žena engleskog kralja Henrija VIII (Henry). Njihov razvod 1533. bez dozvole pape izazvao je englesku crkvenu reformaciju i raskid s Vatikanom.
1653.
-Vođa engleskih parlamentarista u građanskom ratu
protiv monarhista Oliver Kromvel (Cromwell) je, odbivši titulu
kralja, proglašen lordom protektorom Engleske, Škotske i Irske.
1687.
-Umro je engleski ekonomista Vilijam Peti (William
Petty), tvorac teorije radne vrednosti, koji je prema Karlu Marksu
(Marx) postavio temelj političke ekonomije kao nauke. Smatrao je da vrednost robe - prema njegovoj terminologiji prirodnu cenu - određuje količina rada utrošena za proizvodnju. Za razliku od merkantilista, mada je bio pod njihovim uticajem, tražio je osnovicu privrednih pojava u proizvodnji. Dela: ''Nešto o novcu'', ''Traktat o porezima i dažbinama'', ''Politička anatomija Irske'', ''Politička aritmetika''.
1770.
- U Bonu je rođen Ludvig van Betoven, nemački kompozitor, najistaknutiji i najuniverzalniji stvaralac u istoriji muzike. Stvaralaštvo mu predstavlja i ujedinjuje poslednje etape klasičnog stila i prve klice romantizma, što se naročito ogleda u simfonijama i klavirskim sonatama. Komponovao je devet simfonija (deveta sa horom na tekst Šilerove "Ode radosti"), klavirske sonate (neke poznate i pod pojedinačnim nazivima "Appassionata", "Mondschein", "Pathetique"), koncerte za klavir i orkestar, gudačke kvartete...
1773.
- Nezadovoljna visokim uvoznim carinama i britanskom kolonijalnom vlašću, grupa američkih kolonista, obučena u indijansku nošnju, pobacala je u bostonskoj luci u more sanduke čaja s jednog britanskog broda.
Taj dogadjaj, kasnije nazvan "bostonska čajanka", nagovestio je američki rat za nezavisnost započet 1775.
1775.
- Rođena je Džejn Ostin, engleska romansijerka. Realistički je slikala obične vidove života provincijske Engleske, uzimajući likove iz tzv. više srednje klase. Zapleti njenih romana su jednostavni, dijalog je vešto vođen, a ima i humora i ironije. Najvažnija dela: "Razum i osećajnost", "Gordost i predrasude", "Mansfildski park", "Ema"...
1818.
- Rođen je srpski pisac i diplomata Matija Ban, član Srpske kraljevske akademije, profesor beogradskog Liceja i šef presbiroa u vreme kneza Aleksandra Karađorđevića. Dela: drame "Smrt Uroša V", "Kralj Vukašin".
1859.
- Umro je Vilhelm Grim, nemački književnik, germanist. Sa bratom Jakobom dao je zbirku "Dečje i domaće bajke braće Grim", izdao je i objasnio mnoge srednjovisokonemačke tekstove, izdao "Nemačke junačke bajke"... Grimove bajke prevedene su na sve jezike sveta i postale su duhovna svojina čovečanstva.
1882.
-Rođen je mađarski kompozitor i muzikolog Zoltan
Kodalj (Kodaly), uz Belu Bartoka najznačajniji mađarski muzički
stvaralac 20. veka, u čijim delima je prepoznatljiva melodika i
ritam narodne muzike. Napisao je studije o mađarskom muzičkom
folkloru i izdao zbirke narodnih pesama. Dela: kantata ''Psalmus
hungaricus'', scenska muzika ''Hari Janoš'', orkestarsko delo ''Igre iz Galante''.
1885.
-U Sarajevu je počeo da izlazi srpski književni
list ''Bosanska vila'', časopis ''za zabavu, pouku i književnost'',
koji je bezmalo tri decenije snažno uticao na jačanje nacionalne
svesti i otpora austrougarskoj okupatorskoj vlasti u Bosni i
Hercegovini. Do 1887. ga je uređivao Nikola Šumonja, a potom do zabrane 15. juna 1914. Nikola Kašiković.
1899.
-Rođen je engleski pisac, glumac i pevač Noel
Kauard (Coward), veoma popularan između Prvog i Drugog svetskog rata u Velikoj Britaniji i SAD. Pisao je i režirao drame, komedije i muzičke revije koje se odlikuju duhovitim dijalozima,
neočekivanim obrtima i scenskim efektima i po većini njegovih
komedija snimljeni su filmovi. Dela: ''Vrtlog'', ''Pali anđeli'', ''Laka
vrlina'', ''Reč i muzika'', ''Privatni život'', ''Nestašni duh''.
1913.
- Čarli Čaplin je započeo svoju filmsku karijeru u Keystone-u.
1915.
- Albert Ajnštajn je objavio svoje "Osnove opšte teorije relativnosti".
1917.
- Rodjen je engleski pisac Artur Čarls Klark, kosmički vizionar u čijim su naučno-fantastičnim romanima i pričama glavne teme istraživanje kosmosa, mora i vremena, mesto čoveka u kosmičkoj hijerarhiji i posledice ljudskih kontakata s vanzemaljskim civilizacijama.
Dela: romani "2001: odiseja u svemiru", "3001: konačna odiseja", "Kraj detinjstva", "Grad i zvezde", "Sastanak sa Ramom", zbirke priča "S druge strane neba", "Dosezanje sutrašnjice", "Priče o deset svetova", "Susret sa Meduzom", "Sunčani vetar".
1920.
-U zemljotresu u kineskoj provinciji Gansu poginulo
je oko 180.000 ljudi.
1921.
- Umro je francuski kompozitor, pijanista, dirigent, orguljaš i muzički pisac Šarl Kamij Sen Sans, romantičar tipično francuskog duha, racionalne muzičke ugladjene forme.
Dela: opera "Samson i Dalila", tri simfonije, poema "Ples smrti", četiri simfonijske pesme, pet klavirskih koncerata, tri koncerta za violinu, dva koncerta za violočelo, kompozicija za kamerni sastav "Karneval životinja", klavirski trio, dva gudačka kvarteta, svita za violončelo, oratorijum "Potop", balet "Brbljivica".
1931.
- Umro je srpski istoričar i sveštenik Dimitrije Ruvarac, član Srpske kraljevske akademije, bibliotekar patrijaršijske biblioteke u Sremskim Karlovcima. Proučavao je političku, crkvenu i književnu istoriju, posebno vojvođansku. Uređivao je "Arhiv za istoriju Srpske pravoslavne karlovačke mitropolije". Dela: "Postanak i razvitak srpske crkveno-narodne avtonomije", "Srpska Mitropolija karlovačka oko polovine XVIII veka", "Istorija Arh. Mitr. Patrijarške Biblioteke".
1934.
- Pušten je u saobraćaj prvi beogradski drumski most preko Save, nazvan Zemunski most kralja Aleksandra I, koji je dignut u vazduh u aprilu 1941, ubrzo po napadu nacističke Nemačke na Jugoslaviju u Drugom svetskom ratu. S potpornih zidova s obe strane mosta komunistički režim je u proleće 1947. uklonio kamene reljefe s grbovima Kraljevine Jugoslavije. Na mestu srušenog visećeg mosta, 1957. je podignut most nezvanično nazvan Brankov most, najverovatnije prema nazivu ulice čiji je most produžetak.
1942.
- Vrhovna komanda nacističke Nemačke je u Drugom svetskom ratu izdala direktivu za borbu protiv partizana u kojoj je, suprotno odredbama Ženevske konvencije, jedinicama naređeno da upotrebe sva sredstva, čak i prema ženama i deci, i da zbog toga nijedan nemački vojnik ne sme da bude pozvan na odgovornost.
1944.
- Otpočela je i odigravala se do 31. januara 1945. ardenska protivofanziva, kao neuspešan pokušaj Nemaca na Zapadnom frontu da protivofanzivom preko Ardena razbiju razvučene snage VIII američkog korpusa i time spasu ugroženu Rursku oblast i izmene nepovoljan tok ratnih događaja. U ovoj protivofanzivi Nemci su izgubili oko 220.000, a saveznici oko 77.000 ljudi.
1949.
-U Bugarskoj je izvršena smrtna kazna nad Trajčom Kostovim, dugogodišnjim istaknutim liderom Komunističke partije Bugarske. On je na montiranom političkom procesu u Sofiji osuđen zbog ''titoizma''.
1949.
-Vođa borbe za nezavisnost Ahmed Sukarno izabran je za prvog predsednika Indonezije posle sticanja nezavisnosti zemlje od Holandije.
1953.
- Predsednik Ajzenhauer održao je prvu pres-konferenciju u Beloj kući kojoj je prisustvovalo 160 novinara.
1960.
-U sudaru američkih putničkih aviona ''DC-8'' i
''Super konstelejšen'' iznad Njujorka, poginulo je svih 128 ljudi u dvema letilicama i osam na tlu.
1962.
- Održana je premijera filma "Lorens od Arabije".
1965.
-Umro je engleski pisac Vilijam Somerset Mom, oštar kritičar engleskog gradjanskog društva. Dosta je pisao i o egzotičnim zemljama.
Dela: romani "Ljudski okovi", "Mesec i stoparac", "Kolači i pivo", "Pozorište", "Šareni veo", zbirke pripovedaka "Treptaj lista", "Na kineskom platnu", "Istok i Zapad", drame "Lejdi Frederika", "Hlebovi i ribe", "Svete plamen".
1966.
-Savet bezbednosti Ujedinjenih nacija jednoglasno je
na predog Velike Britanije izglasao ekonomske sankcije protiv
režima bele manjine u Rodeziji.
-1969.
Donji dom britanskog parlamenta izglasao je ukidanje
smrtne kazne.
1971.
-Indijske trupe zauzele su Daku, a dan kasnije se predala pakistanska armija od 90.000 vojnika u Istočnom Pakistanu, pa je nezavisnost Bangladeša, proglašena 26. marta 1971, postala stvarna.
Posle proglašenja nezavisnosti izbio je građanski rat u
koji se umešala pakistanska armija, ali su indijske trupe 4.
decembra 1971. objavile rat Pakistanu i priskočile u pomoć
''Oslobodilačkoj armiji Istočnog Bengala''.
1992.
-Kopredsednici Konferencije o bivšoj Jugoslaviji Sajrus Vens (Cyrus Vance) i lord Dejvid Oven (David Owen) predložili su ministarskoj konferenciji 29 zemalja u Ženevi seriju diplomatskih i vojnih mera radi okončanja građanskog rata u Bosni i Hercegovini.
1996.
-Južnokorejski apelacioni sud preinačio je smrtnu presudu bivšem predsedniku Južne Koreje Čun Du Hvanu u kaznu doživotnog zatvora.
1999.
-Bivši nemački kancelar Helmut Kol (Kohl) priznao je da je pogrešio zbog prikrivanja donacija Hrišćansko-demokratskoj uniji, vladajućoj nemačkoj partiji koju je predvodio, ali je odbacio tvrdnje da je reč o podmićivanju.
2000.
-Novi predsednik SAD Džordž Buš (George Bush) imenovao je penzionisanog generala Kolina Pauela (Colin Powell) za državnog sekretara, koji je postao prvi Amerikanac afričkog porekla na položaju šefa diplomatije.
2002.
-Visoki predstavnik Evropske unije za spoljnu politiku i bezbednost Havijer Solana (Javier) i generalni sekretar NATO Džordž Robertson ozvaničili su strateško partnerstvo dveju organizacija u upravljanju krizama, što je omogućilo EU da stvara sopstvene snage za brzo reagovanje i sama vojno interveniše u inostranstvu.
2003.
-Švajcarski parlament usvojio je rezoluciju kojom je turski masakr masovnih razmera nad Jermenima tokom Prvog svetskog rata, obeležen mnogim zverstvima, označen kao genocid.
Citat
